Rys historyczny Biskupic

O zamierzchłych czasach miejscowości Biskupice dostarcza wiadomości sama ziemia.

Na zachód od kościoła, na grzbiecie zwanym Chełmik archeolodzy odnaleźli osadę z epoki brązu i ślady jeszcze starszego neolitycznego osadnictwa. Obok fragmentów ceramiki, przedmiotów metalowych i kości, znaleziono gliniane naczynia do warzenia soli.

Na południe od tej osady, na wzniesieniu zwanym Bukowa Góra, natrafiono na ślady małego, obronnego, zniszczonego przez pożar grodu o potrójnym obwałowaniu, który powstał w późnej fazie okresu halsztackiego. Znaleziska z tego terenu świadczą o ciągłości osadniczej od ok. X-go do IV-go w.p.n.e.

Okres historii  średniowiecznej znajduje odbicie w źródłach pisanych. Poczynając od mistrza Wincentego Kadłubka poprzez wielkiego kronikarza Jana Długosza, ucznia Akademii Krakowskiej, który powiązał Biskupice z imieniem Biskupa Iwona z rycerskiego rodu Odrowążów, który w 1220 r. sprowadził pod Kraków Zakon Kanoników Regularnych Ducha Św. de Saxia, zwanych także duchakami. Jego następca biskup Prandota przeniósł zgromadzenie do środka Krakowa i nadał mu kościół św. Krzyża, zabudowania na szpital i klasztor oraz kościół pod wezwaniem św. Marcina w Biskupicach wraz z jego dochodami.

Pobliska Wieliczka i królewski Kraków, zawsze czerpały z zasobów parafii zarówno materialnych jaki i potencjału zdolności i umiejętności tutejszych mieszkańców. Kamieniołom dawał budulec dla Wieliczki i Krakowa. Najstarsza trzynastowieczna część Zamku Żupnego została zbudowana z tutejszego piaskowca. Wspaniały drzewostan okolicznych lasów służył budowniczym wznoszącym konstrukcje na ziemi i w czeluściach salin.

W roku 1455 na prośbę biskupa Zbigniewa Oleśnickiego król Kazimierz Jagiellończyk przeniósł Biskupice z prawa polskiego na magdeburskie. W 1530 r. biskup Piotr Tomicki i król Zygmunt Stary w przywileju innowacyjnym dal zakonu duchaków potwierdzają przynależność Biskupic do klasztoru Św. Ducha.

W dokumentach miasta Krakowa przewijają się nazwiska rzemieślników z tej parafii biegłych w swoim fachu. Przykładowo Bartłomiej Wiśniowski, cieśla z Trąbek, który poprawił wadliwą konstrukcję zawieszenia  Dzwonu Zygmunta. Za tę pracę został mianowany głównym cieślą. Z rodzinnej wsi Bartłomieja rekrutowali się świątnicy – kościelni Katedry Wawelskiej.

W 1223r. parafia Biskupice jest notowana w spisach Świętopietrza jako ta, która przesłała zapewne „wdowi grosz” do grobu zastępcy Chrystusa.

Głównym ośrodkiem życia parafii jest kościół pod wezwaniem św. Marcina, erygowany przed 1220r., początkowo drewniany, po roku 1480 zastąpiony gotyckim, murowanym. Przebudowany i konserwowany w XVII wieku. Orientowany, jednonawowy z wielobocznym prezbiterium, z dodaną od południa kaplicą (śś. Joachima i Anny), z piętrową zakrystią i dobudowaną z zachodu wieżą z 1888r.